Sự tích ông Công ông Táo trong truyền thống Việt Nam
Sự tích ông Công ông Táo trong truyền thống Việt Nam
Táo Quân trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc. Nhưng được Việt hóa thành sự tích “2 ông 1 bà” – vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc. Tuy vậy người dân vẫn quen gọi chung là Táo quân.
Tích của người Việt kể rằng, Thị Nhi có chồng là Trọng Cao. Tuy ăn ở mặn nồng tha thiết với nhau, nhưng mãi không có con. Vì vậy, dần dà Trọng Cao hay kiếm chuyện xô xát dằn vặt vợ.
Một hôm, chỉ vì một chuyện nhỏ, Cao gây thành chuyện lớn, đánh Thị Nhi và đuổi đi. Nhi bỏ nhà, lang thang đến một xứ khác và sau đó gặp Phạm Lang. Phải lòng nhau, hai người kết thành vợ chồng. Phần Trọng Cao, sau khi nguôi giận thì quá ân hận, nhưng vợ đã bỏ đi xa rồi. Day dứt và nhớ quay quắt, Cao lên đường tìm kiếm vợ.
Ngày này qua tháng nọ, tìm mãi, hết gạo hết tiền, Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Cuối cùng, may cho Cao, tình cờ tìm xin ăn đúng nhà của Nhi, nhằm lúc Phạm Lang đi vắng. Nhi sớm nhận ra người hành khất đúng là người chồng cũ. Nàng mời vào nhà, nấu cơm mời Cao. Đúng lúc đó, Phạm Lang trở về. Nhi sợ chồng nghi oan, nên giấu Cao dưới đống rạ sau vườn.
Chẳng may, đêm ấy, Phạm Lang nổi lửa đốt đống rạ để lấy tro bón ruộng. Thấy lửa cháy, Nhi lao mình vào cứu Cao ra. Thấy Nhi nhảy vào đống lửa, Phạm Lang thương vợ cũng nhảy theo. Cả ba đều chết trong đám lửa.
Thượng đế thương tình thấy 3 người sống có nghĩa có tình nên phong cho làm vua bếp hay còn gọi là Định phúc Táo Quân và giao cho người chồng mới là Thổ Công trông coi việc trong bếp, người chồng cũ là Thổ Địa trông coi việc trong nhà, còn người vợ là Thổ Kỳ trông coi việc chợ búa. Không những định đoạt may, rủi, phúc họa của gia chủ, các vị Táo còn ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ vào thổ cư, giữ bình yên cho mọi người trong nhà.
Sosanh.com.vn chia sẻ, hàng năm, đúng vào ngày 23 tháng Chạp là ngày Táo Quân lên chầu trời báo cáo tất cả việc làm tốt và chưa tốt của con người trong một năm để Thiên đình định đoạt công tội, thưởng phạt phân minh cho tất cả loài người.
Mâm cơm cúng ông Công ông Táo ngày 23 tháng Chạp
Ý nghĩa của tục lệ cúng Táo quân
Người Việt Nam cho rằng, ba vị Táo quân không chỉ cai quản việc bếp núc trong gia đình mà còn có ảnh hưởng đến việc cát hung, phúc đức của gia chủ và người nhà. Cuối năm, ba vị Táo quân sẽ tổng kết lại tình hình của gia đình mình cai quản và cưỡi cá chép lên báo cáo Ngọc Hoàng, do đó, vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, nhà nhà làm lễ tiễn đưa Táo quân chầu trời một cách cung kính và long trọng.
Ý nghĩa phong tục cúng cá chép ngày 23 tháng Chạp
Theo truyền thuyết kể lại rằng: “Hàng năm, Táo quân được ông Trời phái xuống trần gian theo dõi và ghi chép những việc làm Thiện – Ác của loài người. Sau đó, cứ vào ngày 23 hàng năm, Táo quân lại cưỡi cá chép hóa rồng lên Thiên đình báo cáo tất cả việc làm tốt và chưa tốt của con người trong một năm để Thiên đình định đoạt công tội, thưởng phạt phân minh cho tất cả loài người”.
Do vậy, đến nhày Tết ông Công ông Táo, người dân không chỉ làm mâm cơm, bày biện hoa quả để tiễn đưa ba vị Táo quân trầu chời mà còn mua thêm cá chép để cúng. Có nhà sử dụng cá chép sống thả trong chậu nước cúng cùng các đồ lễ khác, sau khi cúng xong sẽ đem đi phóng sinh ở sông hồ ao suối…
Không những vậy, hình ảnh cá chép hóa rồng cũng ăn sâu vào trong tiềm thức của người dân Việt Nam, đây là hình ảnh biểu trưng cho tinh thần vượt khó, sự kiên trì, nhẫn nại chinh phục mọi khó khăn thử thách để thành công. Phóng sinh cá chép ngày tết ông Công ông Táo là một nét văn hóa đẹp trong tín ngưỡng dân gian.
Theo Mixi.